Bí mật ẩn sau 5 loại núm đồng hồ kinh điển ít ai để ý

Trong thế giới đồng hồ cơ học, nơi từng bánh răng nhỏ bé đều được chế tác tỉ mỉ, có một bộ phận tưởng như đơn giản nhưng lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng đó là núm đồng hồ. Không chỉ để chỉnh giờ, lên dây cót hay thay đổi lịch ngày, núm đồng hồ còn chứa đựng những câu chuyện thú vị về thiết kế, kỹ thuật và lịch sử.
Hãy cùng khám phá 5 loại núm đồng hồ kinh điển mà dù nhỏ bé, vẫn góp phần làm nên đẳng cấp cho mỗi chiếc đồng hồ.

Núm đồng hồ là gì? Vai trò của núm trong đồng hồ

Núm đồng hồ là bộ phận nhỏ hình trụ, thường được gắn ở cạnh bên vỏ đồng hồ, cho phép người dùng tương tác với bộ máy cơ khí bên trong. Tùy vào loại đồng hồ, núm có thể thực hiện các chức năng như:

• Lên dây cót thủ công cho đồng hồ cơ hand-winding.

• Chỉnh giờ, chỉnh ngày, hoặc điều khiển các chức năng phụ (chronograph, lịch vạn niên...).

• Tăng khả năng chống nước (với các mẫu núm screw-down chuyên dụng).

Vị trí phổ biến nhất của núm là tại góc 3 giờ, tuy nhiên một số thiết kế phá cách đặt núm ở 4h, 9h, hoặc 12h nhằm tối ưu trải nghiệm đeo.

Tại sao thiết kế núm đồng hồ lại quan trọng?

Trải nghiệm bắt đầu từ một cái chạm

Một chiếc núm được thiết kế tốt sẽ mang đến cảm giác xoay mượt mà, chắc tay, vừa vặn đến từng chuyển động. Không cần gắng sức, không cần lúng túng – mỗi lần chạm vào núm, bạn cảm nhận rõ sự tinh tế trong từng bánh răng đang hồi đáp.

Nếu núm quá nhỏ, quá trơn hoặc lệch tỷ lệ, ngay lập tức trải nghiệm sẽ trở nên khó chịu, kéo theo cảm giác hụt hẫng về chất lượng tổng thể của chiếc đồng hồ.

Bảo vệ vẻ đẹp bên trong

Đối với những chiếc đồng hồ lặn hay đồng hồ thể thao, thiết kế núm còn là lá chắn bảo vệ bộ máy khỏi nước và bụi bẩn. Một chiếc núm vặn screw-down chắc chắn, khớp ren hoàn hảo, sẽ bảo vệ đồng hồ bền bỉ qua những chuyến phiêu lưu khắc nghiệt.

Ngược lại, một thiết kế núm sơ sài có thể khiến đồng hồ đánh mất khả năng chống nước chỉ sau vài lần sử dụng bất cẩn.

Ngôn ngữ của sự hoàn thiện

Ở những chiếc đồng hồ cao cấp thực sự, từng chi tiết nhỏ đều được chăm chút với độ tỉ mỉ tuyệt đối – và núm đồng hồ cũng không ngoại lệ. Một chiếc núm có logo được chạm khắc sắc nét, các đường vân đều đặn, bề mặt hoàn thiện chỉn chu chính là lời thì thầm về tay nghề của những nghệ nhân chế tác phía sau.

5 loại núm đồng hồ kinh điển được sử dụng trong đồng hồ chế tác

Núm tiêu chuẩn (Standard Crown)

Đơn giản nhưng không hề tầm thường. Núm tiêu chuẩn với thiết kế tròn, đôi khi có khía nhẹ để dễ xoay, xuất hiện trên phần lớn đồng hồ cổ điển và hiện đại. Điều ít ai biết là các thương hiệu danh tiếng như Patek Philippe hay Vacheron Constantin cực kỳ chú trọng tỷ lệ, cảm giác tay và logo tinh xảo trên chính chiếc núm nhỏ bé này.

Núm vặn chống nước (Screw-down Crown)

Núm screw-down là phát minh đột phá của Rolex trong thập niên 1920, giúp đồng hồ chống nước hiệu quả bằng cách vặn chặt núm vào thân vỏ. Điều kỳ diệu nằm ở kết cấu gen ren cực kỳ chính xác, cho phép người dùng yên tâm ngay cả khi đeo đồng hồ dưới nước sâu.

Núm hành tây (Onion Crown)

Với hình dáng phình to, rãnh sâu như củ hành, núm hành tây giúp phi công thế kỷ 20 dễ dàng điều chỉnh giờ ngay cả khi đeo găng tay dày trong buồng lái. Ngày nay, kiểu núm này vẫn được giữ lại trên nhiều mẫu đồng hồ phi công cổ điển như một cách tôn vinh lịch sử.

Núm bánh xe (Flat Crown)

Dành cho những chiếc đồng hồ siêu mỏng hoặc tối giản, núm bánh xe được thiết kế dẹt và chìm sát vỏ. Thách thức lớn ở đây là đảm bảo sự tiện dụng khi xoay, trong khi vẫn duy trì vẻ đẹp thanh thoát cho tổng thể thiết kế.

Núm bảo vệ (Protected Crown / Crown Guard)

Núm bảo vệ không chỉ là chi tiết thẩm mỹ mà còn là một sáng tạo kỹ thuật nhằm bảo vệ núm khỏi va đập mạnh. Panerai là thương hiệu tiên phong biến Crown Guard thành biểu tượng, với thiết kế cần gạt đòn bẩy độc đáo không lẫn vào đâu được.

Cách chăm sóc và lưu ý khi sử dụng núm đồng hồ

Núm đồng hồ tuy nhỏ bé nhưng lại là bộ phận cực kỳ quan trọng – vừa giúp vận hành bộ máy, vừa ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền và khả năng chống nước của đồng hồ. Để đảm bảo chiếc đồng hồ luôn vận hành ổn định và duy trì tuổi thọ lâu dài, dưới đây là những nguyên tắc cần ghi nhớ khi sử dụng núm:

Luôn đảm bảo vặn chặt núm sau khi chỉnh giờ

Với đồng hồ có núm vặn screw-down, sau khi chỉnh giờ hoặc ngày xong, cần vặn chặt núm lại theo chiều kim đồng hồ để đảm bảo núm khóa kín, giúp ngăn nước, bụi bẩn lọt vào bộ máy. Nếu để núm lỏng, đồng hồ sẽ rất dễ bị mất khả năng chống nước, thậm chí gây hỏng hóc nghiêm trọng bên trong.

Hạn chế chỉnh giờ/ngày trong "khung giờ cấm"

Khung giờ cấm: Từ khoảng 8 giờ tối đến 4 giờ sáng, là thời điểm bộ máy đồng hồ tự động chuyển lịch ngày. Nếu chỉnh giờ hoặc đổi lịch trong khoảng thời gian này, cơ chế lịch dễ bị kẹt, gây hỏng hóc phức tạp.

Tháo đồng hồ khỏi tay trước khi chỉnh núm

Khi đeo đồng hồ trên tay và vặn núm, bạn sẽ vô tình tạo ra áp lực lệch lên trục núm và bộ máy, lâu ngày có thể gây cong vênh, gãy trục núm hoặc làm hở gioăng chống nước.

Tốt nhất, hãy tháo đồng hồ ra, giữ đồng hồ bằng tay không thuận và chỉnh núm bằng tay thuận để đảm bảo thao tác nhẹ nhàng, chính xác.

Cẩn thận với núm hành tây hoặc núm lớn

Các loại núm kích thước lớn như núm hành tây thường dễ va đập vào bàn, tường hoặc đồ vật khác nếu không chú ý, dẫn đến xước, móp hoặc lệch núm. Khi đeo đồng hồ có núm lớn, nên cẩn thận hơn trong sinh hoạt hàng ngày.

Bảo dưỡng định kỳ

Khi đem đồng hồ đi bảo dưỡng định kỳ (khoảng 3–5 năm/lần), hãy yêu cầu kiểm tra luôn tình trạng núm và gioăng cao su bên trong. Việc thay thế gioăng đúng thời hạn sẽ đảm bảo khả năng chống nước của đồng hồ duy trì ở trạng thái tốt nhất.

Núm đồng hồ dù nhỏ bé nhưng lại đóng vai trò không thể thay thế từ chức năng vận hành, độ bền, đến thẩm mỹ tổng thể. Hiểu được các loại núm kinh điển không chỉ giúp bạn chọn đồng hồ phù hợp hơn, mà còn mở ra cánh cửa khám phá thế giới chế tác đồng hồ cơ học đầy mê hoặc – nơi mỗi chi tiết nhỏ đều kể một câu chuyện lớn.