Van Khí Helium Là Gì? Lá Chắn Bảo Vệ Đồng Hồ Lặn Khỏi Áp Lực Khổng Lồ
Dưới lớp vỏ cứng cáp và mặt kính dày của một chiếc đồng hồ lặn chuyên dụng, đôi khi tồn tại những chi tiết nhỏ bé nhưng lại có vai trò sống còn. Một trong số đó chính là van khí helium – một “hộ vệ thầm lặng” được tích hợp không phải để làm đẹp, mà để bảo vệ đồng hồ khỏi những áp lực khổng lồ dưới đáy biển sâu.
Nếu bạn từng thắc mắc vì sao một số mẫu đồng hồ lặn cao cấp lại có thêm một van nhỏ ở cạnh hông vỏ, thì bài viết này donghorep.net sẽ giúp bạn hiểu rõ van khí helium là gì, tại sao nó lại quan trọng, và khi nào bạn thực sự cần đến tính năng này.
Van khí helium là gì?
Van khí helium (Helium Escape Valve – HEV) là một cơ chế kỹ thuật được gắn lên vỏ của đồng hồ lặn chuyên nghiệp. Nó không phải là van để ngăn nước vào, mà ngược lại – giúp khí helium thoát ra ngoài, ngăn không cho đồng hồ bị phá hủy khi chênh lệch áp suất xảy ra.
Trong quá trình lặn sâu, đặc biệt là lặn bão hòa (saturation diving), người thợ lặn thường làm việc trong môi trường có hỗn hợp khí đặc biệt chứa nhiều helium. Đây là loại khí có phân tử cực nhỏ, đủ khả năng len qua cả những khe hở nhỏ nhất của gioăng đồng hồ – kể cả khi đồng hồ có khả năng chống nước hàng trăm mét.
Vấn đề xảy ra khi người thợ lặn quay trở lại áp suất bình thường. Lúc này, áp lực bên ngoài giảm nhanh, nhưng lượng khí helium tích tụ bên trong đồng hồ lại chưa kịp thoát ra. Kết quả là áp suất bên trong lớn hơn bên ngoài, gây ra hiện tượng nổ kính hoặc bung nắp lưng – một thảm họa với bất kỳ chiếc đồng hồ cơ nào.
Van khí helium hoạt động ra sao?
Có hai cơ chế hoạt động phổ biến của van khí helium:
-
Van tự động: Tự động mở khi cảm biến nhận thấy áp suất bên trong vượt quá giới hạn cho phép. Người dùng không cần thao tác gì.
-
Van vặn tay (screw-down): Cần người đeo chủ động vặn mở trước khi bắt đầu quá trình giảm áp. Van này thường được bố trí tại vị trí 10 giờ trên vỏ đồng hồ – dễ nhận biết và thao tác.
Dù là loại nào, mục đích cuối cùng của van khí helium là giúp khí thoát ra an toàn, cân bằng áp suất giữa bên trong và bên ngoài mà không ảnh hưởng đến khả năng chống nước của đồng hồ.
Khi nào đồng hồ cần van khí helium?
Không phải mọi chiếc đồng hồ lặn đều cần van khí helium, và thực tế là phần lớn người dùng sẽ không bao giờ sử dụng đến tính năng này. Van khí helium chỉ thực sự cần thiết trong một số tình huống rất chuyên biệt – chủ yếu liên quan đến lặn bão hòa (saturation diving).
Trong phương pháp lặn này, thợ lặn không chỉ xuống nước vài chục phút rồi trở lên, mà họ phải sống và làm việc trong buồng áp suất cao suốt nhiều ngày, nơi hỗn hợp khí hít vào chứa một lượng lớn helium để giảm rủi ro về sức khỏe. Vì phân tử helium cực nhỏ, nó có thể len vào bên trong đồng hồ thông qua các khe hở gioăng – dù đồng hồ có khả năng chống nước hàng trăm mét.
Khi quá trình lặn kết thúc và thợ lặn trở lại áp suất bình thường, helium tích tụ bên trong đồng hồ không thể thoát ra kịp. Lúc này, nếu không có van xả helium, áp suất chênh lệch có thể khiến mặt kính đồng hồ bật tung hoặc vỡ nứt.
Tuy nhiên, trong mắt người yêu đồng hồ, van khí helium không chỉ là một chức năng – mà còn là biểu tượng của kỹ thuật chế tác đồng hồ công cụ thực thụ. Nó cho thấy chiếc đồng hồ bạn đeo đã sẵn sàng đối mặt với điều kiện khắc nghiệt nhất – kể cả khi bạn chưa bao giờ lặn quá 2 mét.
Top 5 dòng đồng hồ lặn có van khí được sử dụng nhiều
Omega Seamaster Planet Ocean
Với vẻ ngoài thể thao hiện đại, cùng van xả helium đặt tại vị trí 10 giờ đặc trưng, Omega Planet Ocean từ lâu đã trở thành biểu tượng của đồng hồ lặn cao cấp. Không chỉ đẹp mắt, mẫu đồng hồ này còn được trang bị bộ máy Co-Axial mạnh mẽ, khả năng chống nước đến 600m, và đạt chuẩn chuyên nghiệp ISO 6425.
Planet Ocean không chỉ được dân lặn tin dùng, mà còn dễ dàng chinh phục cả những cổ tay công sở bởi thiết kế cân bằng giữa mạnh mẽ và tinh tế.
Rolex Sea-Dweller – Di sản của những thợ lặn chuyên nghiệp
Ra đời từ những năm 1960 dành riêng cho đội lặn của COMEX, Sea-Dweller là một trong những chiếc đồng hồ đầu tiên được tích hợp van khí helium. Với khả năng chống nước lên đến 1.220m và van xả tự động gần như “tàng hình” trên thân vỏ, Sea-Dweller thể hiện đúng tinh thần Rolex: đơn giản nhưng đầy nội lực.
Đây là chiếc đồng hồ không phô trương, nhưng luôn đứng vững giữa áp lực – cả theo nghĩa đen lẫn tinh thần.
Tudor Pelagos – Đồng hồ công cụ thực thụ của thế giới hiện đại
Nếu bạn cần một chiếc đồng hồ lặn nhẹ tay, bền bỉ nhưng vẫn mang tinh thần cơ khí cao cấp, thì Tudor Pelagos chính là cái tên lý tưởng. Vỏ và dây được làm từ titanium, van xả helium hoạt động tự động, khả năng chống nước 500m và bộ máy in-house ổn định – tất cả tạo nên một cỗ máy “thép nguội” thực thụ.
Pelagos không hào nhoáng, nhưng lại là mẫu đồng hồ khiến người đeo cảm thấy tự tin trong mọi hành trình khắc nghiệt.
Doxa SUB 300T – Hoài niệm cổ điển của những năm 70
Với mặt số cam huyền thoại và van helium đặt ở góc vỏ, Doxa SUB 300T mang đậm hơi thở retro của những chiếc đồng hồ lặn thập niên 1970. Đây là mẫu đồng hồ được giới sưu tầm đặc biệt yêu thích, không chỉ vì độ bền mà còn bởi thiết kế không giống ai.
Khả năng chống nước 1.200m và vỏ thép dày dặn giúp Doxa không chỉ là một món phụ kiện vintage, mà còn là công cụ lặn thực thụ.
Seiko Marinemaster 1000m “Tuna” – Huyền thoại đồng hồ lặn Nhật Bản
Nếu phải gọi tên một chiếc đồng hồ đúng nghĩa “nồi đồng cối đá”, thì Marinemaster 1000m xứng đáng đứng đầu bảng. Với thiết kế vỏ đơn khối (monocoque), và van khí helium tích hợp ẩn bên trong lớp bảo vệ, Seiko “Tuna” có thể chịu áp lực đến 1.000m dưới nước.
Mẫu này thường được thợ lặn chuyên nghiệp, kỹ sư dưới biển và những tay chơi Seiko kỳ cựu săn đón – không phải vì vẻ ngoài bóng bẩy, mà vì sự tin cậy gần như tuyệt đối.
Dù bạn là thợ lặn chuyên nghiệp, nhà sưu tầm đồng hồ công cụ, hay chỉ đơn giản là người yêu kỹ thuật và cơ khí, thì việc sở hữu một chiếc đồng hồ có van khí helium cũng là một cách tuyệt vời để kết nối với tinh thần khám phá và chinh phục biển sâu – nơi áp lực không chỉ đè nặng, mà còn khơi dậy sự kiên cường.
Bài viết liên quan:
