Guilloché là gì? Tìm hiểu từ A-Z về nghệ thuật điêu khắc trong chế tác đồng hồ

Trong thế giới đồng hồ cao cấp, có những chi tiết không phô trương nhưng lại mang giá trị nghệ thuật và kỹ thuật bậc thầy. Một trong số đó là Guilloché – kỹ thuật khắc hoa văn thủ công tinh xảo từng được xem là biểu tượng của sự xa xỉ. Nếu bạn đã từng ngắm nhìn mặt số của một chiếc đồng hồ và bị cuốn hút bởi những hoa văn lặp lại đầy mê hoặc, phản chiếu ánh sáng lấp lánh như một bức tranh động, thì rất có thể đó chính là Guilloché.

Vậy Guilloché thực chất là gì? Nó được tạo ra như thế nào? Và vì sao đây lại là chi tiết đắt giá trong chế tác đồng hồ? Bài viết này sẽ đưa bạn khám phá từ A–Z về kỹ thuật thủ công tuyệt đẹp này.

Guilloché là gì?

Guilloché (đọc kiểu Pháp là “ghi-lô-sê”) là kỹ thuật khắc các hoa văn hình học lặp lại chính xác lên bề mặt kim loại, thường là mặt số đồng hồ hoặc các chi tiết trang trí. Không giống như các họa tiết in ấn hoặc dập máy hàng loạt, Guilloché được tạo ra bằng cách khắc trực tiếp lên vật liệu thông qua các loại máy cơ học đặc biệt, như rose engine lathe hoặc straight-line engine – yêu cầu nghệ nhân điều khiển hoàn toàn bằng tay.

Mỗi đường khắc trên mặt số Guilloché là một rãnh nhỏ, có độ sâu nhất định và có thể cảm nhận bằng đầu ngón tay. Chính vì vậy, Guilloché không chỉ là họa tiết trang trí, mà còn là dấu hiệu nhận biết của trình độ thủ công bậc cao trong ngành đồng hồ.

Quy trình tạo hoa văn Guilloché lên đồng hồ

Để tạo ra một mặt số Guilloché, nghệ nhân sử dụng máy tiện hoa hồng (rose engine) – một loại công cụ cơ khí cổ điển hoạt động dựa trên chuyển động xoay tròn và dao cắt di chuyển nhịp nhàng. Khi vận hành, nghệ nhân sẽ điều chỉnh máy theo những trục cố định để tạo ra các hoa văn như tia mặt trời, sóng lượn, hạt gạo, xoắn ốc…

Quá trình này đòi hỏi kỹ năng, sự kiên nhẫn và độ chính xác tuyệt đối, vì chỉ cần lệch một chút cũng có thể phá hỏng toàn bộ mặt số. Thời gian để hoàn thiện một mặt số có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, tùy theo độ phức tạp của hoa văn.

Vì sao Guilloché được xem là nghệ thuật cao cấp?

Guilloché không đơn thuần là kỹ thuật – mà là một nghệ thuật có tính biểu tượng, kết hợp giữa tính chính xác cơ khí và sự tinh tế thị giác.

• Tính độc bản cao: Mỗi mặt số được khắc tay đều là duy nhất – không có hai hoa văn nào hoàn toàn giống nhau.

• Hiệu ứng ánh sáng sống động: Những rãnh khắc phản chiếu ánh sáng theo nhiều hướng khác nhau, tạo ra hiệu ứng lung linh thay đổi theo góc nhìn.

• Tính sưu tầm và giá trị lịch sử: Guilloché gắn liền với các mẫu đồng hồ haute horlogerie (chế tác cao cấp), thường đi cùng các kỹ thuật khác như men grand feu, tráng men cloisonné...

• Chỉ những thương hiệu lớn hoặc nghệ nhân độc lập có tay nghề cao mới đủ điều kiện áp dụng kỹ thuật này, khiến Guilloché trở thành “dấu hiệu nhận biết” của đồng hồ đẳng cấp.

Những kiểu hoa văn Guilloché phổ biến trên mặt số đồng hồ

Clous de Paris (hạt gạo vuông)

Đây là một trong những hoa văn cổ điển và phổ biến nhất, tạo thành từ những hình vuông nhỏ như đầu đinh hoặc hạt gạo được sắp xếp đều đặn như bàn cờ. Khi ánh sáng chiếu vào, mặt số phản chiếu lung linh với cảm giác gọn gàng, thanh lịch và rất "Thụy Sỹ".

Sunburst (tia mặt trời)

Hoa văn này gồm các đường khắc tỏa ra từ tâm mặt số như tia nắng, tạo hiệu ứng ánh sáng lan tỏa khi cổ tay xoay chuyển. Tuy phổ biến trong ngành đồng hồ chế tác hiện đại, sunburst vẫn thường được ứng dụng khéo léo bằng kỹ thuật Guilloché để tăng chiều sâu và độ tương phản thị giác.

Wave pattern (lượn sóng)

Mềm mại và giàu cảm xúc, họa tiết sóng lượn mang lại cảm giác thư thái và tinh tế. Khi được khắc bằng máy Guilloché, các đường sóng trở nên sống động hơn, tạo chiều sâu thực tế trên bề mặt kim loại.

Basketweave (dạng lưới đan chéo)

Gợi nhớ đến kiểu đan giỏ truyền thống, họa tiết này mô phỏng những mắt lưới giao nhau, thường xuất hiện trên mặt số của đồng hồ mang hơi hướng cổ điển hoặc thủ công. Hiệu ứng đổ bóng tinh tế khiến người nhìn liên tưởng đến mặt vải được dệt bằng kim loại.

Guilloché xoắn ốc

Đây là một trong những dạng hoa văn phức tạp và ấn tượng nhất. Những đường khắc xoắn nhẹ từ trung tâm ra ngoài đòi hỏi kỹ thuật điều khiển cực kỳ chính xác. Khi hoàn thiện, mặt số như chuyển động nhịp nhàng theo vòng xoáy – vừa trừu tượng vừa cuốn hút.

Những thương hiệu tiêu biểu ứng dụng Guilloché

Breguet

Được mệnh danh là "nghệ nhân của Guilloché", Breguet là thương hiệu tiên phong gìn giữ và phát triển kỹ thuật này từ thế kỷ 18. Họ sở hữu cả xưởng chế tác hoa văn riêng với các nghệ nhân sử dụng máy tiện cổ điển – mọi chi tiết đều được chạm khắc thủ công 100%.

Jaeger-LeCoultre

Guilloché thường được ứng dụng trên các mẫu đồng hồ dòng Reverso, đặc biệt là những mẫu hai mặt, nơi mặt thứ hai được dùng làm nền khắc hoa văn cho mục đích thẩm mỹ hoặc khắc tên cá nhân.

Vacheron Constantin

Thương hiệu này đưa Guilloché lên một tầm cao mới khi kết hợp nó với tráng men grand feu – tạo nên chiều sâu và hiệu ứng ánh sáng không tưởng trên mặt số.

Audemars Piguet

Mẫu Royal Oak nổi tiếng với hoa văn Guilloché dạng tapisserie – một biến thể hình học mô-đun được tạo bằng máy công nghiệp, cực kỳ đặc trưng và nhận diện cao.

Frederique Constant

Ở phân khúc dễ tiếp cận hơn, thương hiệu này sử dụng Guilloché công nghiệp trên nhiều mẫu đồng hồ cổ điển, tạo nên mặt số đẹp mắt với giá thành phải chăng – phù hợp cho người mới bắt đầu quan tâm đến nghệ thuật Guilloché.

Guilloché không chỉ là hoa văn – mà là một ngôn ngữ thiết kế, nơi thời gian được kể bằng những đường khắc chính xác đến từng milimet. Mỗi đường nét Guilloché là sự kết hợp giữa cơ học truyền thống và tâm huyết của người nghệ nhân, tạo nên một mặt số không chỉ để nhìn giờ – mà còn để chiêm ngưỡng, để cảm nhận.

Nếu bạn là người yêu cái đẹp cổ điển, yêu sự chỉn chu và độc bản, thì một chiếc đồng hồ sở hữu mặt số Guilloché chắc chắn sẽ mang lại cho bạn không chỉ sự sang trọng, mà còn là cảm xúc – điều mà không phải chiếc đồng hồ nào cũng có thể trao tặng.

Bài viết liên quan:

Bộ máy Powermatic 80 là gì? Lợi ích mang lại cho người đeo đồng hồ

Bộ Máy Ronda: "Bí Mật" Đằng Sau Những Chiếc Đồng Hồ Thụy Sĩ Chất Lượng?